Conflicterende belangen en een gedeeld doel
De ondergrond is staatseigendom. Het gebied is van gemeente Rotterdam. En de Tweede Maasvlakte hoort bij het industriegebied van het havenbedrijf. Een complexe situatie. Bij de aanleg van Windpark Maasvlakte 2 hadden veel partijen zeggenschap. Hoe kom je in zo’n geval tot een constructie waar iedere partij zich in kan vinden? Daarover vertellen Timon Vervoorn, programmamanager bij gemeente Rotterdam en Rien van Zetten, projectmanager Windpark Maasvlakte 2 bij Rijkswaterstaat.
‘Het verhaal begint eigenlijk al in 2005’, blikt Rien terug. ‘Ik was in die periode projectmanager Tweede Maasvlakte bij Rijkswaterstaat. Bij de aanleg van het gebied spraken we al over windmolens. Nu, meer dan 10 jaar later, worden ze daadwerkelijk geplaatst. Het was een hele zoektocht om te komen tot een project waar alle partijen zich achter scharen.’
Timon Vervoorn
Programmamanager
Gemeente Rotterdam
Elkaar niet in de weg zitten
Volgens Timon zit de kern van deze zoektocht hem in het feit dat alle partijen deels verschillende belangen hebben. ‘Het havenbedrijf wil de industrie blijven ontwikkelen, Rijkswaterstaat is verantwoordelijk voor waterveiligheid en gemeente Rotterdam ziet toe op het bestemmingsplan waarin ook recreatie is opgenomen. Ook belangen rondom natuur speelden een belangrijke rol. En omdat we allemaal een vorm van zeggenschap hebben, moeten we het met elkaar eens zijn. Het was een puzzel om juist met elkaar samen te werken. Het gezamenlijke doel bleek de kern: de opwekking van duurzame energie.’
Rien vult aan: ‘De locatie van de windmolens was een groot punt van discussie. Het was helder dat de turbines op Maasvlakte 2 zouden komen. Maar wáár precies? Dat moesten we samen uitvogelen. Te dicht op de zeewering was geen optie vanwege de waterveiligheid. Verder naar achter kon ook niet, omdat het voor een onveilige situatie op het industriegebied van het havenbedrijf zorgde. En midden op het strand staan de molens recreatie in de weg. Na wikken en wegen, kwamen we op de huidige locatie: in de vloedlijn. Dat is niet eerder gedaan in Nederland.’
“Een complex verhaal met veel belanghebbenden.
Dat vroeg om een andere vorm van samenwerking.”
Vooral voor kitesurfers is deze plek vervelend. De windturbines maken het namelijk te gevaarlijk om nog op die plek te kitesurfen. Rien: ‘We hebben gekozen voor windenergie op deze plek en kitesurfen ergens anders. Het was simpelweg geen optie om de windmolens op een andere locatie op de Tweede Maasvlakte te plaatsen. En als we ze buiten de Maasvlakte zouden plaatsen, haalden we bestuurlijke doelstellingen niet.’
Conflicterende functies
Het vinden van de geschikte locatie vroeg om een zorgvuldige afweging. Het gebied heeft namelijk 2 primaire functies: haveneconomische activiteiten en waterveiligheid – de Tweede Maasvlakte is en blijft immers een zeewering. Het gebied heeft daarnaast 2 secundaire functies. Recreatie en de opwekking van duurzame energie. Als functies met elkaar conflicteren, is het afwegen welke onderwerpen zwaarder wegen.
Rien van Zetten
Projectmanager Windpark Maasvlakte 2
Rijkswaterstaat.
‘Een complex verhaal met veel belanghebbenden. Dat vroeg om een andere vorm van samenwerking’, vertelt Timon. ‘In 2015 kreeg deze samenwerking een officiële vorm. We richtten een ambtelijk en een bestuurlijk overleg in. Zo konden wij plannen maken en kon de hoogambtelijke organisatie knopen doorhakken. Dankzij die structuur werden beslissingen in rap tempo genomen en konden we terugvallen op bestuurlijke afspraken. Bovendien werden er doelen en deadlines gesteld. Dat hielp enorm bij de planning. We wilden namelijk niet alleen zorgvuldig werken, maar ook op tijd klaar zijn.
De driehoek: bevoegd gezag, opdrachtgever en ontwikkelaar
Behalve duidelijke afspraken, is de rol van iedere partij ook een succesfactor in dit project. Rien: ‘Gemeente Rotterdam treedt op als bevoegd gezag, het Rijk als opdrachtgever en Eneco als ontwikkelaar. Dat vormt een stevige driehoek. Iedereen heeft een rol gekregen waarbij hij zich comfortabel voelt. Dat maakt de samenwerking binnen dit project veel sterker en vergroot de kans op een goede uitkomst.
De gekozen constructie is uniek in Nederland. Het windpark wordt door een privaat bedrijf – Eneco – gebouwd, het Rijk garandeert dat er 25 jaar lang stroom wordt afgenomen voor een vaste prijs en de gemeente Rotterdam is verantwoordelijk voor het bestemmingsplan. Daarnaast speelde gemeente Rotterdam als coördinerend bevoegd gezag een belangrijke rol in de vergunningverlening. Timon: ‘Je moet als organisatie je taken en verantwoordelijkheden goed oppakken, maar zeker ook rolvast blijven. Omdat zowel Rijkswaterstaat als gemeente Rotterdam dit in het vergunningstraject goed konden doen, verliep het traject aanzienlijk korter.’
Een positief gebied voor álle gebruikers
‘We willen het voor iedereen een fijn gebied maken,’ zegt Timon. Het is niet zo dat we de belangen van anderen wegmoffelen. Daarom is er budget beschikbaar om positieve dingen terug te laten vloeien naar alle gebruikers van de Tweede Maasvlakte. We moeten met elkaar een opgave tackelen.’
Rien vult aan: ‘We zorgen ervoor dat het project voor alle partijen lucratief is. En wanneer duidelijk is dat iedereen iets aan het project heeft, gaat iedereen ook harder werken om het tot een goed einde te brengen. Opgavegericht samenwerken, noemen we dat.’
