Balanspartner

Gezocht: partner die energie goed weet te balanceren

Het is van groot belang dat het energienet goed in balans blijft. Als vraag en aanbod niet in balans zijn, valt ergens de stroom uit. En als er meer energie wordt opgewekt dan gebruikt, dan gaat de prijs van stroom naar beneden. Als er een overschot aan stroom is, wordt het daarom vaak voor een lager bedrag aan het buitenland verkocht.

Handelen in stroom

‘De energiemarkt lijkt een beetje op de aandelenmarkt’, vertelt Stef. ‘Het grote verschil is dat er nooit te weinig energie mag zijn. Als eigenaar van een windpark heb je daarom de verantwoordelijkheid om bij de netbeheerder aan te geven hoeveel energie je verwacht op te wekken. Op basis van weersvoorspellingen geef je een dag van tevoren door hoeveel stroom je kunt leveren. Zo is op de markt duidelijk of er voldoende energie is, of dat er juist energie bijgekocht moet worden. Rijkswaterstaat heeft als regievoerder van Windpark Maasvlakte 2 dezelfde verantwoordelijkheid. Maar omdat dit niet is waar onze expertise ligt, zoeken wij een balanspartner die dit werk voor ons doet.’

Als het windpark in 2023 af is, wekt het door Eneco gebouwde Windpark Maasvlakte 2 zo’n 400 gigawattuur groene stroom per jaar op. Rijkswaterstaat is 25 jaar lang de enige afnemer van al die elektriciteit. Daarmee komt er voldoende duurzame stroom binnen om in één klap het hele ministerie van Infrastructuur en Waterstaat energieneutraal te maken. En dan blijft er zelfs nog over. Maar toch is het niet direct de energie uit het windpark die de sluizen en bruggen van Rijkswaterstaat aandrijft.

400.000 Garanties van Oorsprong

Johan legt uit hoe dat in elkaar zit: ‘Elke opgewekte kilowattuur aan stroom is traceerbaar. Duurzaam opgewekte stroom krijgt een certificaat: een Garantie van Oorsprong (GvO). De eigenaar van de windmolen creëert voor iedere opgewekte megawattuur – dat is duizend kilowattuur – één GvO. Windpark Maasvlakte 2 is dus goed voor 400.000 GvO’s. De eigenaar van het windpark – Eneco –verkoopt die GvO’s aan de afnemer van de stroom. In dit geval is dat Rijkswaterstaat. Bij elk megawattuur stroom die de afnemer verbruikt, wordt een GvO afgeboekt. Zo weten we precies hoeveel groene stroom er verbruikt wordt.’

Leverancier én afnemer

‘Het windpark van Eneco wekt stroom op en daar betalen wij als Rijkswaterstaat een bepaalde prijs voor’, legt Stef uit. ‘Wij verkopen die energie via een balanspartner weer door aan de markt. De prijs die wij daarvoor krijgen is afhankelijk van de vraag naar stroom. De balanspartner zorgt ervoor dat er altijd voldoende energie aangeboden wordt voor het hele net. Vaak heeft zo’n balanspartner meerdere energiecentrales in beheer. Als het niet hard waait, kunnen ze de elektriciteit ergens ander vandaan halen. Zo komt een energieleverancier altijd aan de stroom die jij thuis gebruikt.’

‘Maar omgekeerd is Rijkswaterstaat óók afnemer van elektriciteit’, gaat Johan verder. ‘Wij hebben een contract bij een energieleverancier waarvan wij onze stroom kopen. Die leverancier haalt de stroom weer van de markt. Omdat Rijkswaterstaat met Windpark Maasvlakte 2 stroom overhoudt, zou het mooi zijn als wij de overige energie voor de rest van het Rijk kunnen gebruiken. We blijven toch één overheid. Ook daar ligt een rol voor onze balanspartner.’

Energieneutrale overheid

‘Via programma Zon op Dak van het Rijksvastgoedbedrijf komt er straks ook veel energie binnen’, vertelt Johan. ‘Het zou mooi zijn als het Rijk al deze projecten kan bundelen onder één balanspartner. Zo hebben we een eigen verzameling van energiebronnen waarmee we als overheid energieneutraal worden. Een mooie manier om de klimaatdoelstellingen voor 2030 te behalen.’

Vooralsnog lijkt dat toekomstmuziek. Met Windpark Maasvlakte 2 ligt het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat wél al voor op planning voor het behalen van de doelen. ‘Maar laten we vooral in het heden blijven’, benadrukt Stef. ‘Voor nu zoeken we nog een balanspartner die deze ingewikkelde taak voor ons uit handen kan nemen.’

Wie dat wordt? Stef: ‘Wie zal het zeggen. Er zijn veel grote bekende partijen die dit doen. Maar er zijn de laatste tijd ook slimme softwarebedrijfjes die met algoritmes de energielevels heel goed kunnen voorspellen. Misschien worden we wel verrast door zo’n partij die de markt eens een keer openbreekt.’